De Gasunie publiceerde onlangs een interviewreeks met jongeren over het energiesysteem van de toekomst, de weg naar een CO2-neutrale samenleving in 2050. Hoe denken jongeren hier eigenlijk over? In hun rubriek ‘Vijf vragen aan de Toekomst’ spreken ze jongeren tussen de 18 en 27 jaar die hun visie op de energietransitie geven. Op woensdag 24 maart 2021 spraken ze 'onze' Lieke Kas (24 jaar), student Energy for Society aan de Hanzehogeschool Groningen.
Wie ben je en op wat voor manier ben je betrokken bij het thema energie?
“Mijn naam is Lieke Kas en ik ben 24 jaar. Momenteel volg ik de HBO master Energy for Society aan de Hanzehogeschool Groningen. Over 1,5 jaar hoop ik klaar te zijn en mag ik mezelf Energy Strategist noemen.” Lieke geeft aan dat dit veelzijdig klinkt en dat dit ook terug te zien is aan de vakken die ze volgt. “Het is hier en daar wat technisch, want je moet kennis opdoen over alle vormen van duurzame energie die er bestaan. De master zelf is meer gericht op het maatschappelijke vlak en zoekt antwoord op de vraag: hoe betrekken we burgers zoals jij en ik bij de energietransitie?”
Niet alle burgers zijn bereid mee te werken vertelt ze. “Een initiatief als not in my back yard (NIMBY), is een goed voorbeeld van hoe je het liever niet ziet. Ik vind het erg interessant om te leren hoe we daar het beste mee om kunnen gaan. Uiteindelijk moeten we het met z’n allen doen!”
Liekes interesse voor de duurzame sector werd aangewakkerd door een scriptieopdracht die ze uitvoerde voor de studie International Facility Management. Destijds kwam ze in contact met de organisatie van het Forum Groningen. “Forum Groningen had een vraagstuk klaarliggen: komen wij, als gebouw en organisatie, in aanmerking voor een duurzaam certificaat?” Om deze vraag te beantwoorden deed Lieke onderzoek naar The Green Key. “Er zijn drie type aanmerkingen: brons, zilver en goud. Doordat het Forum een heel nieuw gebouw is scoorden ze gelijk al hoog genoeg om de ‘gouden plak’ te krijgen.” Dit was eigenlijk jammer voor Liekes adviesrapport. “Bij de toekenning van een ander certificaat had ik ze meer adviezen kunnen geven over toekomstige verbeteringen. Ondanks dat ze goud hadden betekende het overigens niet dat ze alles hadden afgevinkt en daarnaast veranderen criteria jaarlijks. Om die reden heb ik een plan gemaakt dat aangeeft wat er moet gebeuren om de gouden aanmerking vast te houden. Zo word je als organisatie gestimuleerd zo duurzaam mogelijk te zijn en te blijven.”
Waar maak je je zorgen over als je kijkt naar de toekomst van energie?
De traagheid binnen de energietransitie is één van de zorgen die Lieke uit. “Naar mijn mening gaat het allemaal niet snel genoeg. Het klimaatakkoord van Parijs laat zien dat er echt dingen moeten veranderen. Waar ik me dan zorgen over maak: er zijn veel soorten duurzame energie, maar waar focussen we ons op? Dit kan op alles tegelijk én misschien is dat ook wel belangrijk, maar het één werkt beter dan het ander. Dus waar moeten we dan in investeren? Duidelijkheid in focus zorgt voor de versnelling die we nodig hebben binnen de energietransitie.”
Vervolgens komen ook fossiele brandstoffen aan de orde. “Daarnaast leven we natuurlijk in een fossiele brandstoffen economie en industrie. Deze brandstoffen moeten gaan verdwijnen. Zo snel als mogelijk. Het nadeel is dat deze brandstoffen diep in ons economische en politieke systeem zitten. Het overgrote deel van de huishoudens kookt bijvoorbeeld nog op gas. Dit verander je niet van de ene op de andere dag.”
Lieke denkt dat de overheid een belangrijke rol kan spelen in het aanbieden van duurzame energie alternatieven. “Er zijn heel veel andere wegen. Op één of andere manier wordt het tegengehouden. Misschien wel omdat we veel verdienen met de fossiele industrie. Toch denk ik dat we er nóg meer financieel voordeel uithalen als we koploper zijn binnen de energietransitie.”
We streven naar een CO₂-neutraal energiesysteem in 2050. Wat moet er volgens jou gebeuren of veranderen om daar te kunnen komen?
Lieke ziet waterstof als dé toekomstige duurzame energievorm. “Ik hoop met name dat de focus op groene waterstof ligt en niet op blauwe waterstof. Blauwe waterstof zie ik als een tussenfase die we kunnen gebruiken, maar uiteindelijk moeten we natuurlijk naar ‘groen’ toe. Om dit in grote mate duurzaam op te wekken is het belangrijk dat we hierin samenwerken met andere landen, zowel binnen de EU als bijvoorbeeld Afrika.”
Wat dus nodig is, zijn goede afspraken tussen landen. “We moeten er een Europese economie en industrie van maken en niet alleen varen op nationaal beleid.” Daarnaast geeft ze aan dat het van groot belang is om burgerinitiatieven te stimuleren. “Zorg dat deze niet altijd vrijwillig uitgevoerd worden. Ik vind het heel erg jammer dit geen betaalde banen zijn. Wanneer er een verdienmodel voor burgers aan hangt, zullen lokale initiatieven veel harder groeien.”
Lieke streeft dan ook naar (meer) betaalde banen binnen burgerinitiatieven. “Dan kunnen we op lager niveau beslissingen maken en projecten starten binnen wijken of gemeenten. Dat wordt nu allemaal vrijwillig gedaan en dat werkt niet stimulerend genoeg. We hebben de burger echt nodig in deze energietransitie.”
Van welke energieontwikkelingen word jij op dit moment enthousiast?
“Een tijdje geleden volgde ik een webinar van Hydrogen Europe. Dat is een organisatie die op Europese schaal kijkt naar de ontwikkeling en inzet van waterstof. De spreker van de webinar was ervan overtuigd dat we kerosine voor vliegtuigen niet kunnen vervangen door een duurzame brandstof. Vervolgens zat ik enkele weken later bij het Waterstofdebat van de Gasunie en daar stelde een politicus van D66 dat waterstof wel degelijk een optie is ter vervanging voor kerosine in vliegtuigen. Daar werd ik gelijk enthousiast van, aangezien ik het zelf moeilijk vind het vliegen helemaal achter mij te laten. Ook al heb ik veel duurzame ambities.”
Ze volgt de ontwikkelingen dan ook met veel interesse. “Ik ben benieuwd naar de volgende stappen hierin. We zitten nu nog in het beginstadium, maar ik ben nieuwsgierig naar alle innovaties op dit gebied.“
Hoe ziet het energiesysteem van de toekomst er voor jou idealiter uit? Hoe zie jij 2050?
Even is het stil. “Lastig om te zeggen, 2050 is best ver weg nog. Op dit moment zitten we in de voorfase van waterstofontwikkeling, maar dat zal in 2050 anders zijn. Dan draaien we volledig op waterstof en vinden we dat normaal.” Lieke denkt dat we daarna weer verder kijken naar andere vormen van duurzame energie. “Maar waterstof moet dan natuurlijk wel opgewekt zijn uit duurzame energiebronnen. Het één heeft de ander wel nodig.”
Daarnaast liggen er veel mogelijkheden op het gebied van zelfvoorzienende huizen en wijken. “Ons leven wordt makkelijker wanneer we onze huizen duurzaam en zelfvoorzienend kunnen inrichten. Men wekt dan voornamelijk eigen duurzame energie op, wat een geldbesparing en de mogelijkheid tot toepassing voor andere alternatieven oplevert. We moeten daarvoor wel toewerken naar ‘een nieuw normaal’ waarin de burger een duidelijke rol heeft binnen de energietransitie. Als je burgers mee laat participeren en praten, zijn ze ook sneller meegaand en zien ze de urgentie. Awareness creëren is ontzettend belangrijk.“
Lieke is duidelijk overtuigd van een duidelijke rol voor burgers binnen de energietransitie. “Met dit toekomstbeeld kunnen we ons als mensheid weer focussen op gewoon leven. In plaats van bezig zijn met hoe te overleven op deze aarde in de strijd tegen klimaatverandering, waar we nu mee bezig zijn.”
© Gasunie
